Η διαμαρτυρία του Αϊνστάιν στον Ελευθέριο Βενιζέλο: «Απαιτούμε ελευθερία σκέψης»
Με αφορμή την επέτειο γέννησης του ‘Αλμπερτ Αϊνστάιν, δημοσιεύουμε ένα όχι ιδιαίτερα γνωστό περιστατικό που αφορά στον ίδιο και την Ελλάδα. Σύμφωνα με σχετικό αφιέρωμα του «Ριζοσπάστη», στις 12 Μαρτίου του 1929 τοιχοκολλήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ανακοίνωση της Συγκλήτου η οποία γνωστοποιούσε πως μία φοιτήτρια, η Ελένη Σακελλαρίου και τέσσερις φοιτητές του ιδρύματος (Τσαγκαράκης, Μαρκοβίτης, Ματθαίου […]
Μανώλης Χιώτης: O μάγκας που έβαλε το μπουζούκι στα σαλόνια
Ήταν το τρίτο παιδί του Διαμαντή Χιώτη από το Λεωνίδιο Κυνουρίας και της Μαρίας από το Ανάπλι. Η Μαρία είχε ένα από τα πιο αριστοκρατικά μπαρ του Ναυπλίου και ο Διαμαντής ήταν ένας σκληρός άντρας, χαρακτηριστικός τύπος ρεμπέτη. Οι γονείς του Μανώλη ζούσαν έντονη ζωή ανάμεσα στα σαλόνια και τα χαμαιτυπεία της εποχής, ανάμεσα στους […]
Θεσσαλονίκη – Άουσβιτς/Μπιρκενάου, 77 χρόνια μετά: Μνήμη, διεκδίκηση, δικαίωση
«Κορίτσια, Ελληνίδες, εάν βγείτε μια μέρα ζωντανές απ’ εδώ…, διηγηθείτε στον κόσμο κι εσείς με τη σειρά σας… Να, εδώ, ήταν τα αποδυτήριά τους. Να, αυτοί… είναι οι φούρνοι…», έλεγαν ψιθυριστά στις σκελετωμένες Εβραιοπούλες του Άουσβιτς–Μπιρκενάου, οι κρατούμενοι – νεκροκομιστές του Ζόντερ Κομάντο, καθώς ανατίναζαν με δυναμίτη τη βαρβαρότητα του 20ου αιώνα. Οι δήμιοι των […]
Πανούκλα στα μεσαιωνικά Βαλκάνια: Η πανδημία ως δοκιμασία αλλά και ως ευκαιρία
Ιστορικά οι επιδημίες και οι πανδημίες υπήρξαν καταλύτες ευρύτερων εξελίξεων. Αυτές οι μάστιγες πυροδοτούσαν εξελίξεις και γεωπολιτικές τεκτονικές μεταβολές, αλλάζοντας τον ρου της Ιστορίας. Δημιουργούσαν στρατιές ηττημένων, αλλά και πολλούς νικητές, αναδιαμορφώνοντας το κοινωνικό γίγνεσθαι και το γεωπολιτικό σκηνικό. Πάντα υπάρχουν λαοί και χώρες που αξιοποιούν καλύτερα την συγκυρία μιας πανδημίας, όπως συμβαίνει στην εποχή […]
The Sweat: Ο «Ιδρώτας του Θανάτου»
Χαρούμενος στο γεύμα, νεκρός στο δείπνο! Όσο κι αν ακούγεται παράξενο, αυτό μπορούσε να πάθει το θύμα της μυστηριώδους Νόσου του Ιδρώτα, που έπληξε την Αγγλία το 15ο αιώνα. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το 1485 μια μυστηριώδης επιδημία έπληξε την Αγγλία. Η ταχύτητα εξέλιξης της νόσου ήταν απίστευτη. Έπειτα από σύντομη […]
Υπατία, η γυναίκα που δολοφονήθηκε γιατί ήταν επιστήμονας
Σήμερα η ημερομηνία είναι 8 Μαρτίου, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. H ημέρα που τιμάται και αναζωπυρώνεται ο αγώνας για την ισότητα των φύλων. Όμως περίπου 1600 χρόνια πριν, το 416 μ.Χ. ο θρησκόληπτος όχλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, που στρεφόταν όλο και περισσότερο στον χριστιανισμό, δολοφονούσε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου την Υπατία. Η Υπατία γεννήθηκε […]
Αριστερά και 1821: Αναγνώσεις μιας επανάστασης στον 20ο αιώνα
Από την Πέμπτη 4 Μαρτίου 2021, ένας νέος ιστότοπος βρίσκεται στο διαδίκτυο. Πρόκειται για ένα ψηφιακό εγχείρημα των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), αφιερωμένο στη σχέση της Αριστεράς με την Ελληνική Επανάσταση στον 20ό αιώνα, με αφορμή τα διακόσια χρόνια από την έναρξη του Αγώνα. Μία συνάντηση από την οποία προέκυψαν ιστοριογραφικές οπτικές και ερμηνείες, […]
Μαξ Μέρτεν, ο «χασάπης» της Θεσσαλονίκης
Ο Μαξ Μέρτεν (1911-1976) υπήρξε υψηλόβαθμος Ναζί, που υπηρέτησε στη Θεσσαλονίκη τη διετία 1942-1944, ως σύμβουλος της στρατιωτικής διοίκησης της πόλης. Ήταν ο άνθρωπος που υπέγραψε τη μεταφορά των 50.000 Εβραίων της Θεσσαλονίκης στο κολαστήριο του Άουσβιτς, ενώ είχε ευθύνη για αναρίθμητες αρπαγές και λεηλασίες των περιουσιών τους, που η συνολική τους αξία ξεπερνούσε τα […]
Η μάχη της Κοκκινιάς
Στον αγώνα που διεξάγει ο λαός κατά των Γερμανών κατακτητών, η πάλη της Αθήνας, του Πειραιά και των συνοικιών παίζει κυρίαρχο κι αποφασιστικό ρόλο. Ως το Σεπτέμβρη του 1943 ο αγώνας των πόλεων εκδηλώνεται με σαμποτάζ, απεργίες και μαζικές διαδηλώσεις. Μετά το Σεπτέμβρη του 1943 ή ένταση, το βάθος κι ο συνειδητός χαρακτήρας του αγώνα […]
Nikolai Gogol, ο ιδρυτής του ρωσικού ρεαλισμού
Στις 4 Μαρτίου του 1852 πέθανε ο συγγραφέας, δραματουργός και, κατά πολλούς, ιδρυτής του ρωσικού ρεαλισμού, Nikolai Gogol, ένας συγγραφέας για τον οποίο ο Dostoyevsky είπε ότι όλοι οι Ρώσοι ρεαλιστές «βγήκαμε κάτω από το παλτό του Gogol» κάνοντας αναφορά στη διάσημη ιστορία του. Πολλά από τα έργα του, όπως τα Τάρας Μπούλμπα (1835), Νεκρές […]